Απόφαση Επαρχ. Δικαστηρίου Λευκωσίας για καταχρηστικές ρήτρες στα συμβόλαια δανείων της Societe Generale

Απόφαση Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας για εντοπισμό καταχρηστικών ρητρών που χρησιμοποιούνταν στα συμβόλαια στεγαστικών δανείων της Societe Generale

Στις 25 Φεβρουαρίου του 2021, πρωτόδικο δικαστήριο της Κύπρου προχώρησε στην έκδοση απαγορευτικού διατάγματος του Δικαστηρίου που να διατάσσει την άμεση παύση και η μη επανάληψη χρήσης συγκεκριμένων καταχρηστικών ρητρών οι οποίες χρησιμοποιούνταν στα συμβόλαια στεγαστικών δανείων της Societe Generale, κατόπιν αιτήματος που υπέβαλε η Υπηρεσίας Προστασίας Καταναλωτή (ΥΠΚ) στο πλαίσιο του νόμου. περί Καταχρηστικών Ρητρών σε Καταναλωτικές Συμβάσεις Νόμου του 1996, Ν. 93(Ι)/1996.

Η Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή σε σχετική απόφαση της προσέβαλε τις ακόλουθες ρήτρες ως καταχρηστικές:

1. Σταδιακή εκταμίευση δανείου ανάλογα με την περίοδο κατασκευαστικών εργασιών ή το κόστος των απαιτούμενων υλικών σύμφωνα με ότι βεβαιώνει ο επιβλέπων αρχιτέκτονας-μηχανικός ή οποιοσδήποτε άλλο πρόσωπο κρίνει κατάλληλο η Τράπεζα.
2. Έξοδα για πρόωρη αποπληρωμή του δανείου για ποσοστό το οποίο δεν αναφερόταν στη σύμβαση χωρίς να υπάρχει πίνακας χρεώσεων ή τρόπος υπολογισμού.
3. Χρέωση μετά την επέλευση πταίσματος ή κατά τον τερματισμό οποιουδήποτε τραπεζικού λογαριασμού του οφειλέτη και συμψηφισμός με άλλους λογαριασμούς του.
4. Όρος ασφάλισης χωρίς προσδιορισμό του ύψους των ασφαλίστρων.
5. Υποχρέωση καταναλωτή να επιβαρυνθεί με έξοδα δικαιώματα και δαπάνες εκτέλεσης της σύμβασης χωρίς να προσδιορίζονται τα εν λόγω έξοδα.
6. Όρος που αφορά την αποπληρωμή δανείου όποτε επιθυμεί η τράπεζα, υπερημερία πέραν του 2%, μεταβολή επιτοκίου κατά το δοκούν από την τράπεζα και σύσταση ενεχύρου πάνω σε οποιοδήποτε περιουσιακό στοιχείο ανήκει στον οφειλέτη.
7. Όρο που προέβλεπε ότι η ειδοποίηση μπορούσε να δοθεί στον οφειλέτη με σύνηθες ταχυδρομείο στη διεύθυνση που δηλώνεται στη συμφωνία ή σε νέα διεύθυνση που θα δώσει ο οφειλέτης

Οι πιο πάνω ρήτρες, εξαιρουμένου της τελευταίας, κρίθηκαν από το Δικαστήριο καταχρηστικές. Σύμφωνα με την σχετική απόφαση του Δικαστηρίου και κατά την χρήση του άρθρου 6(2) του Νόμου, απεφάνθη ότι:

«Στην παρούσα περίπτωση, έχω την άποψη, ότι ενόψει της πληθώρας των όρων της σύμβασης που έχουν κριθεί ως καταχρηστικές και/ή αδιαφανείς, θεωρώ ότι η συγκεκριμένη σύμβαση, δεν μπορεί να εξακολουθήσει να ισχύει και να εφαρμόζεται»

Σχόλια:

Πως η απόφαση αυτή επηρεάζει υφιστάμενες συμβάσεις πανομοιότυπων δανείων με την Societe Generale Bank;

Για αρχή θα πρέπει να ξεκαθαριστεί ότι η ως άνω διαδικασία αφορούσε αίτημα που υπέβαλε η ΥΠΚ για συλλογικά συμφέροντα των καταναλωτών και δεν αποτελεί αντικείμενο ατομικής αγωγής.

Η ατομικής και συλλογικής αγωγής ενέχουν διαφορετικό σκοπό και αποτέλεσμα και ρυθμίζονται από διαφορετικό νομοθετικό πλαίσιο. Στην ατομική αγωγή, ο καταναλωτής αποτελεί το αδύναμο μέρος της σύμβασης και ευρίσκεται άρα σε ασθενέστερη σχέση έναντι της επιχείρησης. Απεναντίας, στην περίπτωση των συλλογικών αγωγών, η ΥΠΚ δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι βρίσκεται σε τέτοια θέση[1].

Δέον να σημειωθεί ότι από την στιγμή που οι ως άνω όροι κρίθηκαν ως καταχρηστικοί, οποιοσδήποτε καταναλωτής, ο οποίος έχει συνάψει δανειακή σύμβαση με την υποφαινόμενη τράπεζα, μπορεί να καταχωρήσει ξεχωριστή αγωγή και να επικαλεστεί την καταχρηστικότητα των ως άνω ρητρών. Βέβαια, στις υποθέσεις, Banco Espanol de Credito SA v Camino C-618/10΄ Dzibak v Raiffeisen Bank International AG C-260/18, το ΔΕΕ απεφάνθη ότι ακόμα και αν ο καταναλωτής δεν επικαλεστεί την καταχρηστικότητα των ρητρών, το εθνικό δικαστήριο οφείλει αυταπάγγελτα να αναγνωρίσει τις ρήτρες αυτές, οι οποίες δεν θα δεσμεύουν τον καταναλωτή.

Θα έχει τις ίδιες επιπτώσεις η απόφαση αυτή σε πανομοιότητες καταχρηστικές ρήτρες που εντοπίζονται σε συμβόλαια καταναλωτών με άλλες τράπεζες;

Στην Κύπρο το νομοθετικό πλαίσιο δεν επιβάλλει ότι, όταν κριθεί καταχρηστική μια ρήτρα σε σχέση με μια επιχείρηση, έχει τις ίδιες συνέπειες και για παρόμοιες ρήτρες που έχει άλλη επιχείρηση.

Διαβάστε εδώ την απόφαση της ΥΠΚ

Διαβάστε εδώ την απόφαση του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας.

[1] Σύμφωνα με την απόφαση Sinues v Caixabank SA (C381/14 and C385/14) του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ), ο καταναλωτής θα πρέπει να μπορεί να επιλέξει για το κατά πόσο να συμμετάσχει σε συλλογική αγωγή, αφού, εάν το πράξει, υπόκειται σε περιορισμούς συνδεόμενους προς τον προσδιορισμό του αρμοδίου δικαστηρίου και προς τους λόγους που αυτός μπορεί να προβάλει. Επίσης, χάνει τα δικαιώματα που θα του αναγνωρίζονταν στο πλαίσιο ατομικής αγωγής, ήτοι το ότι το Δικαστήριο θα λάβει υπόψη στα πλαίσια ατομικής αγωγής, το σύνολο των περιστάσεων της υπόθεσης του καταναλωτή, καθώς και το δικαίωμα του να παραιτηθεί από τη μη εφαρμογή της καταχρηστικής ρήτρας